Ryzyka stosowania esketaminy
Artykuł opublikowany niedawno w prestiżowym Psychological Medicine podaje, że w badaniach dotyczących zastosowania „donosowej ketaminy” (esketamina, Spravato) wyjątkowo często ukrywa się działania niepożądane, w tym te poważne, co uniemożliwia adekwatną ocenę bilansu zysków i strat z zastosowania preparatu.
Warto też zauważyć, że FDA zatwierdziło Spravato wyłącznie na podstawie jednej próby klinicznej wykazującej istotną przewagę nad placebo (na 3 przeprowadzone, pozostałe 2 próby nie wykazały takiej przewagi) i jednego, wadliwego metodologicznie, badania oceniającego prawdopodobieństwo „nawrotu” w dłuższym okresie czasu. Jest to właściwie sprzeczne ze zwykłą, i tak wyjątkowo sprzyjającą rejestrowaniu nowych leków, praktyką, w której wymaga się przynajmniej dwóch takich prób klinicznych – niezależnie od tego ile ich przeprowadzono i niezależnie od tego w ilu z nich przewagi nad placebo nie udało się wykazać.
„Podczas gdy wcześniejsze przeglądy systematyczne badań oceniających konwencjonalne leki przeciwdepresyjne ujawniły niedociągnięcia i niespójności w raportowaniu działań niepożądanych (AE), nie ma oceny dostępnej dla esketaminy [Spravato] w przypadku depresji opornej na leczenie. Celem tego przeglądu było ocenienie jakości raportowania działań niepożądanych we wszystkich opublikowanych badaniach klinicznych dotyczących esketaminy. Celem było również porównanie proporcji działań niepożądanych zgłoszonych w artykułach naukowych z tymi zarejestrowanymi w ClinicalTrial. gov.”
„Do analizy włączono dziesięć badań klinicznych. Dziewięć badań zostało sklasyfikowanych jako „niska jakość” w odniesieniu do bezpieczeństwa, jedno badanie zostało sklasyfikowane jako „umiarkowana jakość”.”
„41,5% działań niepożądanych poważnych i 39% działań niepożądanych niepoważnych nie zostało zgłoszone w publikowanych artykułach. Wśród nich przeważały zdarzenia psychiatryczne, ale także zdarzenia kardiologiczne, a 94% dotyczyło pacjentów z grupy esketaminy. Jakość raportowania działań niepożądanych w publikowanych badaniach klinicznych dotyczących esketaminy była niska, a szkody były zgłaszane rzadziej w publikacjach naukowych niż w rejestrach ClinicalTrial. gov.
Badanie sugeruje, że ocena bilansu korzyści/ryzyka esketaminy na podstawie wyników zgłaszanych w publikacjach z badań jest błędna ze względu na niedokładność i niekompletność danych dotyczących szkód.”[1]
[1] Tanguy Taillefer de Laportalière, Adeline Jullien,, Antoine Yrondi,, Philippe Cestac, François Montastruc, Reporting of harms in clinical trials of esketamine in depression: a systematic review. Psychological Medicine, 2023.
