Stosowanie leków przeciwdepresyjnych w ciąży może prowadzić do depresji i zaburzeń lękowych
Stosowanie SSRI (tzw. antydepresantów) w trakcie ciąży może prowadzić do depresji i zaburzeń lękowych u nastolatków z takich ciąży, wynika z badania opublikowanego niedawno w Nature Communications.
„U myszy i ludzi ekspozycja na SSRI we wczesnym okresie życia zmienia strukturę mózgu potomstwa i jest związana z zachowaniami związanymi z lękiem i depresją, począwszy od okresu dojrzewania”.
„Myszy narażone na SSRI wykazywały zwiększone reakcje obronne na zapach drapieżnika oraz silniejszą aktywację ciała migdałowatego i przedłużoną aktywację obwodu strachu w fMRI. Podobnie, adolescenci narażeni na SSRI w łonie matki wykazywali wyższe objawy lęku i depresji niż nienarażeni adolescenci, a także mieli większą aktywację ciała migdałowatego i innych struktur limbicznych podczas przetwarzania przestraszonych twarzy”.
Naukowcy przetestowali zarówno myszy, jak i ludzi, żeby móc lepiej ocenić przyczynowość. Badania na myszach nie są obarczone tyloma czynnikami zakłócającymi, co badania na ludziach (np. depresja matki, czynniki socjodemograficzne), które często pokazują podobne zależności, tj. wyższe ryzyko depresji u osób eksponowanych na SSRI w łonie matki. Ponieważ ludzie wykazywali takie same reakcje jak gryzonie (np. większą aktywność ciała migdałowatego i zwiększone reakcje strachu), badacze doszli do wniosku, że ich odkrycia odzwierciedlają te same ścieżki przyczynowe.
„Nasz eksperymentalny mysi model może kontrolować czynniki zakłócające, takie jak depresja matki, choroby współistniejące i status społeczno-ekonomiczny (które zwykle utrudniają interpretację danych obserwacyjnych u ludzi), a tym samym pozwala na zastosowanie schematu eksperymentalnego, który może ustalić przyczynowość. Przenoszenie odkryć z myszy na ludzi prawie nigdy nie jest przeniesieniem jeden do jednego. Jednak równoległe wyniki u ludzi pokazują, że nasze odkrycia są istotne klinicznie i etologicznie ważne. Nasze wyniki w różnych grupach wiekowych sugerują ponadto, że skutki okołoporodowej ekspozycji na SSRI są obecne w okresie dojrzewania i utrzymują się w wieku dorosłym.”
Podobne wyniki często tłumaczy się depresją matek i np. czynnikami genetycznymi, jednak w badaniu kontrolowano ten czynnik.
„Ostatnia analiza wrażliwości porównująca trzy grupy: 1) dzieci narażone na SSRI w macicy, 2) dzieci narażone na depresję matki przez całe życie, które nie przyjmowały SSRI w czasie ciąży, 3) dzieci nienarażone, również pokazuje, że grupa narażona na SSRI miała zwiększoną odpowiedź BOLD, ponownie sugerując specyficzność efektów ekspozycji na SSRI”.
„Wyniki te pokazują, że podobnie jak w przypadku gryzoni, ekspozycja na SSRI w macicy wiąże się ze zwiększoną symptomatologią, zwiększoną aktywacją mózgu związaną z obwodem strachu na wrodzone bodźce lękowe oraz że ciało migdałowate przewiduje zarówno obecną, jak i przyszłą symptomatologię depresyjną, co sugeruje, że ciało migdałowate pośredniczy w efektach, z powodu których prenatalna ekspozycja na SSRI prowadzi do zwiększonego ryzyka psychopatologii u potomstwa.”
Zanni, G., van Dijk, M.T., Cagliostro, M.C. et al. Perinatal SSRI exposure impacts innate fear circuit activation and behavior in mice and humans. Nat Commun 16, 4002 (2025). https://doi.org/10.1038/s41467-025-58785-4
